- ਕਿਤਾਬ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਇੰਡੀਆ ਨਿਊਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
ਡਾ. ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪੰਡਿਤ ਦੀ ਕਿਤਾਬ “ਕਲੇਮਿੰਗ ਸਿਟੀਜ਼ਨਸ਼ਿਪ ਐਂਡ ਨੇਸ਼ਨ” – ਮੁਸਲਿਮ ਪਾਲੀਟਿਕਸ ਐਂਡ ਸਟੇਟ ਬਿਲਡਿੰਗ ਇਨ ਨਾਰਥ ਇੰਡੀਆ, 1947-1986, ਰੂਟਲੇਜ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਲਾਂਚਿੰਗ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੁੱਡਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਵਿਵੇਕ ਤਨਖਾ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਸਿਨਹਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਕੇਸੀ ਤਿਆਗੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੋਕ ਦਲ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਾਹਿਦ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਡੇ ਗਾਰਡੀਅਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਮਡੀ ਨਲਪਤ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਇੱਕ ਪੈਨਲ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਸੇਸ਼ਾਦਰੀ ਚਾਰੀ, ਚੇਅਰਮੈਨ, ਚਾਈਨਾ ਸਟੱਡੀ ਸੈਂਟਰ, ਮਨੀਪਾਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਹਾਇਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ। ਉਕਤ ਲੇਖਕ ਡਾ: ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ |
ਕਿਤਾਬ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਲਾਮਬੰਦੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰੂ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ, ਜਾਇਦਾਦ, ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪੁਨਰਵਾਸ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ, ਵਕਫ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪਰਸਨਲ ਲਾਅ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰੋਧੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ‘ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਗੜ੍ਹ’ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ‘ਮੁਸਲਿਮ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ’ ਦੀ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਲੇਖਿਕਾ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਅਣਵਰਤੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਫਾਈਲਾਂ, ਨਿੱਜੀ ਪੁਰਾਲੇਖਾਂ, ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਅਤੇ ਮੌਖਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਅਧਿਐਨ, ਕਾਨੂੰਨ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਧਿਐਨ, ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ, ਚੋਣ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਵੰਡ ਅਧਿਐਨ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਕੈਂਬਰਿਜ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਖੋਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ: ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪੰਡਿਤ
ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲਾਂਚ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਕੈਂਬਰਿਜ ਵਿਖੇ ਮੇਰੀ ਖੋਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਸਮਕਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਯੂਪੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਦਿਲ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਤੱਕ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੁਰਾਲੇਖ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਚੰਗੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ।”
ਭਾਰਤ ਦੇ 5000 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ: ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਲਪਤ
ਪੁਸਤਕ ਰਿਲੀਜ਼ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਡਾ. ਪ੍ਰੋ. ਨਲਪਤ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਭਾਰਤ ਦੇ 5000 ਸਾਲ ਲੰਬੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਰਿਣਾਮੀ ਘਟਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਅੱਜ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਣੇ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਕੁਝ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ ਜੋ ਵੰਡ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੇ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਸਦਮਾ ਕਿਉਂ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ,
ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ : ਸ਼ੈਸ਼ਾਦਰੀ ਚਾਰੀ
ਪੁਸਤਕ ਰਿਲੀਜ਼ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਡਾ. ਸ਼ੈਸ਼ਾਦਰੀ ਚਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਇਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਤਾਬ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੁਸਤਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੱਥਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਿੱਟੇ ਵੀ ਕੱਢਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੇ ਦੋ ਸਮਾਜਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਹਰ ਖੋਜਕਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤਾਬ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉੱਥੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ”
ਯੂਪੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ: ਸ਼ਾਹਿਦ ਸਿੱਦੀਕੀ
ਪੁਸਤਕ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰਨ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਸ਼ਾਹਿਦ ਸਿੱਦੀਕੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਯੂਪੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੱਬੇ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਵੰਡ, ਫਿਰਕੂ ਵੰਡ, ਇੱਥੇ ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਯੂਪੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਾਠਕ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਸਕਣ।”
ਡਾਕਟਰ ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪੰਡਿਤ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ
ਡਾ. ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਪੰਡਿਤ ਸ਼ਰਮਾ 2008 ਵਿੱਚ ਮਿਰਾਂਡਾ ਹਾਊਸ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਬੀਏ (ਆਨਰਜ਼) ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੈ। ਡਾ. ਪੰਡਿਤ ਨੇ 2008 ਅਤੇ 2009 ਦਰਮਿਆਨ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਐਂਡ ਪੋਲੀਟੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।
ਓਹਨਾ ਨੇ ਜਿੰਦਲ ਗਲੋਬਲ ਲਾਅ ਸਕੂਲ, ਓਪੀ ਜਿੰਦਲ ਗਲੋਬਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਪੰਡਿਤ ਐਜੂਟੇਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫਸਟ ਇਨ ਕਲਾਸ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ।
ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਪਰਉਪਕਾਰ ਲਈ BRICS-CCI ਟ੍ਰੇਲਬਲੇਜ਼ਰ ਫੈਲੀਸੀਟੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਓਹਨਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਿਵੈਲਪਿੰਗ ਸੋਸਾਇਟੀਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ, ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ : ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਨਸ਼ਿਆਂ ਖਿਲਾਫ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕੱਢੀ ਸਾਈਕਲ ਰੈਲੀ
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ : ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਡੀਐਸਆਰ ਤਕਨੀਕ ਤਹਿਤ 30 ਲੱਖ ਏਕੜ ਝੋਨਾ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ
ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜੋ : Twitter Facebook youtube